Jest to taka dziedzina medycyny, która wykorzystuje izotopy promieniotwórcze. Jądra atomowe tego samego pierwiastka zawierają taką samą liczbę protonów, która decyduje o właściwościach chemicznych danego pierwiastka. Mogą jednak różnić się liczbą neutronów w jądrze, czyli tworzyć izotopy, które mają odmienne właściwości fizyczne. Jedne mogą być stabilne. a inne niestabilne, czyli promieniotwórcze. Te drugie mogą emitować z jądra atomowego różne rodzaje promieniowania. Izotopy danego pierwiastka nie różnią się właściwościami chemicznymi. Przykładowo jod-127 i jod-131 są izotopami tego samego pierwiastka jodu. Mają te same właściwości chemiczne i podążają w organizmie tym samym szlakiem. Pierwszy z nich jest izotopem stabilnym i jest podstawowym budulcem hormonów tarczycy. Natomiast drugi to izotop promieniotwórczy emitujący promieniowanie gamma, które umożliwia śledzenie jego położenia w organizmie za pomocą specjalnego urządzenia zwanego gamma kamerą. Badaniem wykorzystującym tę technikę jest scyntygrafia, która pokazuje, w którym miejscu w organizmie został zgromadzony izotop promieniotwórczy, np. jod-131 w tarczycy. Bardziej zaawansowane niż scyntygrafia jest badanie PET, czyli pozytonowa tomografia emisyjna. W tym przypadku wykorzystuje się izotopy promieniotwórcze emitujące pozytony (anty-elektrony) dzięki czemu możliwe jest uzyskanie obrazów o znacznie lepszej rozdzielczości. Rozdzielczość badania scyntygraficznego to około 10 mm, w badaniu PET 3-5 mm.
adwokat AOTMiT badania bezpieczeństwo biuro nieruchomości budżet CDC ciąża jet lag kara finansowa klauzula kobieta ciężarna kontuzja kremy i olejki kurator lekarz leki medycyna chińska Ministerstwo Zdrowia nfz odwołanie wizyty oliwka ospa wietrzna oświadczenie pacjent pośrednictwo nieruchomości prawo medyczne proktolog recepta refundacja resocjalizacja rozgrzewka rytmy sport szczepionka szpital sąd umowa pośrednictwa WHO wizyta lekarska wyrok zioła zmiana strefy czasowej świadczenia medyczne świadczenie zdrowotne
Radiofarmaceutyki stosujemy również w terapii. Dziś dotyczy to głównie chorób onkologicznych. Możemy wprowadzić do wnętrza nowotworu izotop, który emituje promieniowanie o dużej energii, ale o małym zasięgu. Zależy nam bowiem, żeby zniszczyć nieprawidłowe komórki, czyli uzyskać największy efekt terapeutyczny, ale w jak najmniejszym stopniu uszkodzić komórki zdrowe, aby nie wywoływać działań ubocznych. Przy terapiach szukamy bardzo specyficznych mechanizmów wychwytu radiofarmaceutyków. Mogą tu być wykorzystywane np. obecne na powierzchni komórkowej antygeny czy receptory, które są specyficzne dla konkretnego nowotworu. Radiofarmaceutyki możemy też wykorzystywać z powodzeniem w terapii chorób nieonkologicznych takich jak w łagodne choroby tarczycy czy w leczeniu zmian zapalnych stawów.
Czy izotopy są szkodliwe dla zdrowia?
Gdyby były szkodliwe, nie wolno byłoby ich wykorzystywać. Dopóki nie wiedzieliśmy, jak działa promieniowanie i jakie mogą być skutki zastosowania poszczególnych dawek, pewne zagrożenia były. Jednak dziś nasza wiedza na temat promieniowania jest bardzo rozwinięta, a stosowane w medycynie nuklearnej dawki radiofarmaceutyków – zatwierdzone i bezpieczne dla pacjenta. Wiem, że wielu pacjentów boi się promieniowania, jest to zapewne związane z katastrofą w czarnobylskiej elektrowni jądrowej. Podkreślam jednak, że wybuch w elektrowni to był wypadek, poziom promieniowania był niekontrolowany. W medycynie nuklearnej dokładnie kontrolujemy dawkę. Radiofarmaceutyki przygotowujemy „na miarę” dla konkretnego pacjenta. I jest to zawsze dawka najmniejsza z możliwych, a jednocześnie dająca możliwość diagnostyki bądź skutecznej terapii.
Leczenie radiojodem to najstarsza terapia w medycynie nuklearnej, wprowadzona w 1941 r. Jeżeli chodzi o tarczycę, to musimy wyróżnić dwie rzeczy. Pierwsza to jej łagodne choroby, takie jak wole guzkowe, guzki autonomiczne czy choroba Gravesa-Basedowa, które możemy leczyć, jeśli przebiegają z nadprodukcją hormonów. Oczywiście możemy stabilizować pracę tarczycy lekami, ale gdy to nie wystarcza, zaczynamy terapię radioaktywnym jodem. Polega ona na podaniu doustnie dobranej indywidualnie dla każdego pacjenta i choroby dawki promieniotwórczego jodu. Jod dociera do tarczycy, deponując tam energię. W ten sposób niszczymy guzki – gdy mamy wole guzkowe lub tarczycę – w wypadku choroby Gravesa-Basedowa. W tej terapii stosujemy niewielkie dawki radiojodu i nie jest konieczne, aby pacjent przebywał na oddziale terapii radioizotopowej.
Zupełnie inna sytuacja jest w przypadku raka tarczycy. Tu podstawowym leczeniem jest zabieg chirurgiczny. Przy zmianach, które przekraczają 1 cm, albo gdy występują przerzuty do węzłów chłonnych, po operacji powinno być wdrożone leczenie uzupełniające radiojodem. Chodzi o to, żeby zniszczyć pozostałe po zabiegu chirurgicznym komórki nowotworowe. Wówczas trzeba zastosować nawet 20-krotnie większą dawkę izotopu, niż w łagodnych chorobach tarczycy. W związku z tym pacjent musi przebywać przez kilka dni na specjalnym oddziale, gdzie są wprowadzone pewne obostrzenia.
